Anatomische lichaamsvlakken en plaatsaanduidingen

Anatomische lichaamsvlakken en plaatsaanduidingen

Binnen de functionele anatomie gebruikt men lichaamsvlakken die het lichaam of delen daarvan doorsnijden. Er worden drie verschillende typen lichaamsvlakken onderscheiden, ten opzichte waarvan de verschillende bewegingen binnen het menselijk lichaam plaatsvinden. Het gaat dan om het:
  • Frontaal vlak (frontal plane) 
  • Transversaal vlak (transverse plane)
  • Sagittaal vlak (sagittal plane)

Lichaamsvlakken

Frontaal vlak (frontal plane)


frontaal vlak Elk frontaal vlak loopt snijdt het lichaam verticaal in een voorste en achterste helft. Het frontaal vlak loopt evenwijdig aan het voorhoofd en maakt een frontale doorsnede door het lichaam.

Transversaal vlak (transverse plane)


Het transversaal vlak wordt ook wel het horizontale vlak genoemd  transversaal vlaken scheidt de bovenzijde van de onderzijde van het lichaam. Het transversaal valk loopt evenwijdig aan het vloeroppervlak en maakt een transversale doorsnede (dwarsdoorsnede) door het lichaam

Sagittaal vlak (sagittal plane)


sagittaal vlak Het sagittaal vlak verdeelt het lichaam in een linker- en rechterhelft, en staat loodrecht op een frontaal vlak. Het sagittaal vlak maakt een sagittale doorsnede door het lichaam.

Plaatsaanduidingen

Als je de ligging of plaats van een orgaan beschrijft, dan gebeurt dit altijd ten opzichte van andere structuren. Er worden anatomische termen gebruikt die de locatie van een orgaan, of anders weefsel in het lichaam beschrijven Deze termen komen vaak uit het latijn en worden gebruikt om onnauwkeurigheid te voorkomen. De plaatsaanduidingen zijn de volgende:

 anatomische posities



Ventraal en dorsaal


Ventraal/ventral (buikzijde) en dorsaal/dorsal (rugzijde). Deze twee plaatsaanduidingen betreffen de grote structuren in het lichaam, of duiden een grotere afstand aan. Bijvoorbeeld: de slokdarm ligt dorsaal (aan de rugzijde) van de luchtpijp en ventraal (aan de buikzijde) van de wervelkolom.

Anterior en posterior


Anterior (voorzijde) en posterior (achterzijde). Dit begrippenpaar lijkt op het vorige. Het verschil is dat de aanduiding voor- en achterzijde gebruikt wordt bij kleinere structuren of een kleinere afstand. Voor de rest heeft het eenzelfde betekenis als de aanduidingen ventraal en dorsaal.

anatomische lichaamsvlakken

Lateraal en mediaal


Lateraal/lateral (aan de zijkant) en mediaal/medial (naar het midden toe). Ook bij dit begrippenpaar (net als anterior vs. Posterior en superior vs. Inferior) geldt dat deze veel algemeen gebruikt worden – zo heb je de vastus medialis (die aan de binnenkant van het bovenbeen ligt) en vastus lateralis (de spier die aan de buitenkant van het bovenbeen).

Proximaal en distaal


Proximaal/proximal (dichtbij de romp) en distaal/distal (ver van de romp). Deze twee termen worden gebruikt voor de plaatsaanduidingen van de ledematen (armen en benen). Zo ligt de elleboog distaal van de schouder en proximaal van de hand.

Superior en inferior


Superior (aan de bovenkant) en inferior (aan de onderkant). Net als anterior en inferior worden deze twee plaatsaanduidingen veel gebruikt.

cranial-caudal

Craniaal en caudaal


Craniaal/cranial (aan de kant van de schedel) en caudaal/caudal (aan de kant van het staartbeen). Deze twee termen lijken op superior en inferior met als verschil dat deze twee termen gebruikt worden bij de wervelkolom en het centrale zenuwstelsel.

Er zijn nog enkele andere plaatsaanduidingen (inwendig vs. uitwendig en diep vs. oppervlakkig) maar de belangrijkste staan hierboven vermeld.

[youtube]https://www.youtube.com/watch?v=EXnizdthNFU[/youtube]

patricia
Door

patricia

op 22 Sep 2018

bedankt voor deze uitleg. ben er blij mee

Mari van Dijk
Door

Mari van Dijk

op 29 Mar 2017

zijn er ook termen om de afmeting van een resectiepreparaat aan te geven. bv van een mammaresectie: Afmetingen: transversaal 4 cm, frontaal 5 cm en sagittaal 3cm i.p.v. mediolateraal 3cm, craniocaudaal 5cm en dorsovantraal 3 cm.

Reactie plaatsen